Wij vroegen aan de directrice om wat te schrijven over het ontstaan van WOPiT. Hierover schreef zij onderstaand verhaal.

Nadenkend over die vraag werd ik meegenomen tot meer dan 15 jaar terug in de tijd. Hoewel het eerste wooncluster in 2011 werd opgeleverd waren er al sinds 2006 een aantal ouders actief om een beter woon- en leefomgeving te creëren voor hun volwassen kinderen met een psychiatrische diagnose. Zij hadden een Stichting opgericht die ze WOPiT noemden, wonen en psychiatrie in Twente. Eén van die kinderen had aangegeven er verdriet van te hebben dat zijn ouders in een mooi huis woonden terwijl hij zich, met zijn kwetsbaarheid, maar moest zien te handhaven in een klein kamertje binnen een instituut met weinig eigen regie en toekomstperspectief. Ook de andere ouders waren ontevreden over de woon-, leef- en zorgsituatie van hun volwassen kinderen. Ze waren ervan overtuigd dat hun kinderen door het stigma van psychische kwetsbaarheid in slechtere woningen kwamen met ondoelmatige ondersteuning.

De liefde voor hun kinderen en hun eigen vorderende leeftijd  gaf hun de drive om te streven naar een andere toekomst, een mooie woonomgeving waar mensen met een ondersteuningsbehoefte i.v.m. psychische kwetsbaarheid hun leven konden leven op een manier die ze zelf wensten, daarbinnen te kunnen groeien en bloeien en met hulp en goede buren nabij indien het leven te ingewikkeld werd om alles alleen te doen.

De woonomgeving moest herstel stimuleren en het gevoel van eigenwaarde, veiligheid en geluk vergroten. Deze ouders hadden het netwerk om dit te realiseren, als oud-directeur van een woningcorporatie en een ander van een architectenbureau, de rest met bestuurlijke ervaring wisten ze de wegen te vinden om partijen enthousiast te maken voor hun plan.

In 2009 werkte ik als coördinator bij Zorgboerderij de Tukkerij, deze hadden we opgezet volgens de principes van de SRH (systematisch rehabiliterend handelen, later steunend relationeel handelen).

Het down to earth gevoel op de boerderij, 60 paarden en de natuur waren een belangrijke basis.

Op een mooie lentedag kwamen er 2 mensen, zestigers schatte ik in, aanscheuren op een scootertje, vrolijk zwaaiend reden ze het erf op en vroegen of ik tijd had voor een gesprekje. Ze waren aan het touren en zagen de Tukkerij voor het eerst. De aanleiding voor het gesprekje was hun zoon, een man van rond de dertig die vaak opgenomen werd op een PAAZ en de rest van de tijd een geïsoleerd bestaan voerde op zijn appartementje, worstelend met zijn ziekte. Ze vroegen zich af of hij misschien een plek zou kunnen vinden bij de dagbesteding van de Tukkerij. Ik hield een betoog over visie, gelijkwaardigheid, aansluiten bij krachten, relatieopbouw en motivatie stimuleren die oprecht van binnenuit komt en niet is afgedwongen, gebaseerd op de eigen ervaringen en interesses van de persoon zelf. Lang verhaal kort; de zoon kwam een keer kijken en bleek een grote liefde voor dieren te hebben en kon op de zorgboerderij een welkome bijdrage leveren en aansluiting vinden zonder in te leveren op wie hij echt was. Een paar maanden later kwam het scootertje weer aanrijden, met dezelfde vrolijke zwaaiende ouders erop. Ze hadden weer een vraag; wat maakt dat onze zoon wel naar jullie toe wil en nooit overslaat terwijl er nog nooit iets is gelukt met dagbesteding, wat doen jullie anders? Weer haalde ik mijn stokpaard van stal, gelijkwaardigheid, samenwerken, oprechte interesse en nabijheid voor de ander en ondersteunen om te groeien waar iemand wil en kan groeien. En warmte, menselijkheid, authenticiteit, vrolijkheid, gezelligheid, presentie, actieve steun.

Het duurde niet lang of deze ouders vroegen mij of ik de kar van WOPiT wilde gaan trekken in het eerste jaar van het eerste wooncluster. Dat wilde ik maar al te graag, zelf vond ik na 35 jaar zorg verlenen als verpleegkundige en manager dat er veel moest veranderen in de bejegening van mensen met een (psychische) kwetsbaarheid. Maar ook dat er sowieso meer buiten kaders moest worden gedacht om maatwerk te leveren. We konden samen op zoek naar een nieuwe vorm van leven, wonen en werken. De Dieselstraat werd opgeleverd in juni 2011 en we zijn gestart als een ouderinitiatief met 16 huurders van een volwaardige woning  vanuit een PGB. De ouders vonden het belangrijk dat we een familiegevoel creëerden . Het woonteam bestond uit mezelf als meewerkende vestigingsleider en  2 begeleiders-herstelcoaches, bijgestaan door een locatie assistent planden en deden we alles in samenwerking met de huurders. We bouwden samen de Ikea kasten, kookten en aten vaak in de ontmoetingsruimte, sportten samen en gingen samen op vakantie. Lief en leed werd intensief gedeeld aan de stamtafel. Als het niet zo goed ging met iemand was er altijd wel een buur die kon bijstaan of contact met het woonteam opnam. Zelf was ik 7 dagen per week 24 uur bereikbaar voor alles. Iedereen in het veld keek sceptisch naar de nabijheid die we boden maar in de loop van de jaren verwierven we vertrouwen, we hadden keurige professionele ondersteuningsplannen waarbij de doelen gehaald werden. Men zag dat nabijheid werkte, waar dat in het begin door anderen werd weggezet als risicovol.  We zagen wonderen gebeuren, de herstelprocessen waren prachtig om te mogen meebeleven. Mensen hervonden hun waarde en kracht en bouwden een leven op binnen een hechte community met behoud van autonomie. In 2012 maakte ik een studiereis naar New York en bezocht daar vele organisaties die volledig werden gerund door ervaringsdeskundigen, dat gedachtengoed heb ik mee terug genomen naar de Dieselstraat en aan de huurders een presentatie gegeven. Men was onder de indruk, we besloten dat het ervaringswerk meer nadruk zou krijgen binnen WOPiT en de huurders wilden voortaan benoemd worden als members. Die titel werd in de projecten in Amerika veel gebruikt omdat dat gelijkwaardiger is, samen lid van dezelfde club, iedereen met een eigen inbreng en behoefte. Het was samen zoeken naar een vorm die werkte voor herstel en de eigen regie over het leven respecteerde. Members gingen zelf herstelcolleges geven en gingen ook mee op studiereizen om meer te kunnen betekenen voor de ander maar ook ten bate van het eigen herstel.  Zo konden we met alle ruimte tot 2015 ons wiel uitvinden en bereikten we ons doel vanuit spontaan samen durven doen en leren met respect voor professionele kaders.

Vanaf 2015 werden dingen anders, de WMO kwam met door anderen meebepaalde levensdoelen, het PGB verdween grotendeels, WOPiT breidde uit en was geen ouderinitiatief meer. Het familiegevoel maakte plaats voor een goede buren gevoel, een soort nabuurschap. We waren inmiddels HKZ gecertificeerd en moesten opereren binnen een berg van regels en bureaucratie. De spontaniteit kreeg minder ruimte maar de kernwaarden bleven overeind. Ook kwam er een scherpere grens tussen privé en werk, binnen de huidige setting en tijd is dat ook passender.

Nog steeds, met 6 woonlocaties en 5 verschillende financieringsvormen staat fier overeind dat we werken vanuit krachten en mogelijkheden, de werkrelatie is gebouwd op evenwaardigheid, vertrouwen, veiligheid en nabijheid, de regie en autonomie van de members staan hoog in het vaandel evenals deelnemen aan de maatschappij op welke wijze dan ook. De ontmoetingsruimten zijn warme, mooie ruimtes waar laagdrempelig contact altijd mogelijk is. Er zijn veel activiteiten binnen en buiten WOPiT locaties ter bevordering van herstel, participatie  en welzijn. De medewerkers zijn allemaal op zoek naar een manier  denken en doen die past bij het individu en gericht is op methodisch herstel van leven of behoud van dat herstel. Ervaringsdeskundigen spelen hierin een belangrijke rol. Gelukkig is binnen de hele GGZ inmiddels een andere wind gaan waaien en is onze werkwijze niet meer onderhevig aan kritiek maar zien we steeds meer om ons heen dat dit bij andere organisaties ook ten goede is ontwikkeld. Toch blijven we anders dan anderen, we moeten nog steeds vaak uitleggen waarom we het doen zoals we het doen. Wat het verschil is tussen gelijkwaardigheid en evenwaardigheid, het verschil tussen genezing en herstel, waarom een ervaringsdeskundige een volwaardige professional is en geen onbetaalde vrijwilliger, waarom we niet zo maar bij iemand naar binnen kunnen die zelf volwaardig huurder is bij een derde partij … Dat uitleggen doen we graag, ook op scholen worden we bijvoorbeeld gevraagd om lezingen te geven. Ik ben heel gelukkig dat er zo’n prachtige gezonde organisatie staat met 6 unieke woonclusters in Twente, waar de mensen in eerste plaats mensen onder elkaar zijn maar waarmee we ook op kwaliteit hoog scoren.

Een jaartje zou ik blijven om de boel op te zetten, we zijn inmiddels 13 jaar verder en in 2025 ga ik met pensioen… Het waren bijzonder waardevolle jaren waarin ik geleerd heb dat wonen met ondersteuning echt anders kan. Dat een droom van ouders zo maar werkelijkheid kan worden als je een lange adem hebt  vanuit een stevige overtuiging. Toch denk ik vaak met weemoed terug aan de eerste jaren, toen we de hemel mochten bestormen samen en er ook vaak situaties ontstonden waar ik nu nog het schaamrood van op de kaken krijg. Toch kan ik ook daar al lang hard om kan lachen omdat het soms bij het absurde af was en als leerervaring onvervangbaar. Het was soms durven vallen en opstaan maar altijd geweldig en het heeft uiteindelijk gewerkt en geleid tot een superplek voor members en medewerkers!